Service-learning in hoger onderwijs – de samenleving als krachtige leeromgeving
Praktijkvoorbeelden
Buddy@School
Instelling: Karel de Grote hogeschool
Docent: Aicha Ajhnejh
Algemene info
Bachelor sociaal werk, orthopedagogie, educatieve bachelor lager & secundair onderwijs & graduaat maatschappelijk werk
Keuzevak
Aantal studiepunten: 3
Gemiddeld aantal studenten: 50
“Tijdens onze stages sta je in de rol van leerkracht en weet je wat er van jou verwacht wordt. Maar hier is het een heel ander kader, je moet dan ook je leerkrachtenknop afzetten. We leren wel dat je aandacht moet hebben voor alle leerlingen individueel, maar dat vergeet je soms toch nog. In dit project bekijk je de leerling echt vanuit een ander oogpunt, ik denk dat ik dat later als leerkracht daardoor ook bewuster ga doen.” – student
“Ik ben samen met hem op zoek gegaan naar een boks-club en we hebben daar een proefles gedaan. Dat vond ik wel heel belangrijk, om een vertrouwensband op te bouwen. Zodat je niet start met: oké, wat vind je moeilijk? Als dat dan rekenen is, zou je elke week kunnen langsgaan en helpen met rekenen. Maar dat is toch niet leuk? Elke week iemand die langskomt om iets te doen dat je niet goed kan? Nee, dat wilde ik echt niet.” – student
Buddy@School: Leren door te doen, groeien door te begeleiden
In het service-learning project Buddy@School zetten studenten zich een jaar lang in als buddy voor een anderstalige nieuwkomer in het vijfde of zesde leerjaar en diens gezin. Het doel is om deze leerlingen te ondersteunen bij het maken van een positieve en geïnformeerde school- en studiekeuze bij de overgang naar het secundair onderwijs. De begeleiding richt zich op het ontdekken van talenten, het verkennen van interesses en dromen, en het bieden van praktische hulp bij het kiezen van een passende studierichting en school. Studenten ondernemen hiervoor minimaal 15 huisbezoeken of gezamenlijke activiteiten.
De docenten werken samen met vaste partners zoals vzw Kompanjon, basisscholen in het Antwerpse, ATLAS en ‘Meld je aan Antwerpen’. Deze samenwerking biedt een solide basis voor het project en helpt studenten om relevante expertise en netwerken te benutten.
Wat leren studenten in Buddy@School?
Het project biedt studenten een unieke kans om theorie en praktijk te verbinden. Ze ontwikkelen diverse vaardigheden en inzichten die essentieel zijn voor hun professionele en persoonlijke groei:
- Interculturele en divers-sensitieve competenties
Door samen te werken met nieuwkomers worden studenten zich bewust van hun eigen (onbewuste) vooroordelen en leren ze hoe die invloed kunnen hebben op hun interacties. Studenten leren hoe migratie het gezinsleven beïnvloedt, zoals het omgaan met trauma’s, heimwee of de druk om snel te integreren. Ze leren communiceren met gezinnen die een andere taal en cultuur hebben, en ontdekken hoe ze effectief kunnen ondersteunen binnen deze context. - Coachings- en begeleidingsvaardigheden
Door de rol van buddy te vervullen, leren studenten hoe ze een ondersteunende relatie kunnen opbouwen. Ze oefenen met motiveren, luisteren, en inspelen op de behoeften van het kind en het gezin. Studenten leren omgaan met culturele verschillen en ontwikkelen een open, empathische houding. - Reflecteren en groeien
Studenten reflecteren continu op hun eigen handelen en perspectief. Dit gebeurt via: - Een bezoekboek, waarin ze hun ontmoetingen met het kind en gezin documenteren en analyseren.
- Interdisciplinaire intervisiemomenten met medestudenten, waar ervaringen gedeeld en besproken worden.
- Een schrijfopdracht waarin ze het perspectief van het nieuwkomerskind verkennen en beschrijven.
- Netwerken en samenwerken
Door samen te werken met scholen, ouders en externe organisaties leren studenten hoe ze verbindingen kunnen leggen tussen verschillende actoren in het onderwijs en welzijnswerkveld. Ze ervaren hoe belangrijk samenwerking is voor een succesvolle begeleiding. - Maatschappelijke verantwoordelijkheid
Studenten worden zich bewust van de uitdagingen waarmee anderstalige nieuwkomers te maken krijgen. Studenten worden zich bewust van hun eigen positie in de samenleving en leren om die in verhouding te zien tot de ervaringen van nieuwkomers. Ze leren hoe ze kunnen bijdragen aan gelijke kansen en sociale inclusie.
Gedurende het project ontvangen studenten intensieve begeleiding. Ze volgen vormingsmomenten waarin theoretische kaders en praktische tools worden aangereikt. De intervisiemomenten bieden een veilige ruimte om ervaringen te delen en van elkaar te leren.
Het project heeft niet alleen een positieve impact op de nieuwkomerskinderen en hun gezinnen, maar ook op de studenten zelf. Ze ontwikkelen zich tot empathische, zelfbewuste professionals die een verschil willen maken in de samenleving. Zoals een student het verwoordde: “Ik kan een brug vormen tussen de school en de ouders.”
Buddy@School biedt een leerervaring die verder gaat dan het klaslokaal, en bereidt studenten voor op een betekenisvolle rol in het onderwijs en daarbuiten.