Service-Learning: Voorbij het hoger onderwijs als een fabriek
Om docenten(teams) die met service-learning aan de slag willen gaan een boost te geven, organiseren de 5 hogescholen van de Associatie KU Leuven – UCLL, VIVES, Odisee, Thomas More en LUCA School of Arts – jaarlijks samen met Karel de Grote Hogeschool en Arteveldehogeschool een ‘Service-learning Boostercampagne’. Deze samenwerking kadert binnen het internationaal programma Uniservitate en wordt gefaciliteerd en ondersteund door KU Leuven.
De Service-Learning Boostercampagne
In de eerste fase van de campagne dienen docenten een concreet voorstel in om een nieuw Service-learning vak te creëren of om een bestaand vak om te vormen tot een service-learning vak. Vervolgens worden enkele vakken geselecteerd (maximum twee per instelling) voor een begeleidingstraject, inclusief een financiële stimulans van €1000 per deelnemend vak. Tijdens een intensieve en immersieve tweedaagse training in maart krijgen de docenten concrete begeleiding bij het ontwikkelen van hun service-learning vak. Bovendien krijgen de docenten zo ook de kans om inspiratie op te doen en ideeën met elkaar uit te wisselen, over de disciplines en instellingen heen. De training biedt hun als het ware een onderdompeling in de wereld van service-learning en stelt hen in staat om snel en gericht hun vak te ontwerpen. De tweedaagse training is een belangrijk onderdeel van het begeleidingsproces en draagt bij tot de verdere ontwikkeling en implementatie, en dus het institutionaliseren, van service-learning binnen de zeven deelnemende hoger onderwijsinstellingen.
“Je komt in contact met mensen vanuit verschillende disciplines die eigenlijk toch op een bepaalde manier met dezelfde problemen aan het werken zijn, wat op die manier veel inzichten voor je eigen vakgebied oplevert.” (Nicky, docent)
Onderwijs verrijken door service-learning: belangrijke inzichten
Op 23 en 24 maart waren we voor de tweede editie van de boostertraining te gast op campus Brussel, Odisee. Belangrijke take-aways die een positieve invloed hebben op de betrokkenheid en prestaties van studenten kwamen er naar boven en het potentieel van service-learning werd zo nogmaals benadrukt.
Zo worden bij VIVES studenten van het Honours programma bijvoorbeeld uitgedaagd met opdrachten van externe organisaties, waardoor ze hun kennis en vaardigheden op een diepgaande en praktische manier kunnen toepassen. Deze methode leidt tot meer betrokkenheid van de student bij het eigen leerproces.
Studenten van LUCA School of Arts krijgen door middel van betrokkenheid bij verschillende projecten eveneens de kans om de theorie zinvol in de praktijk toe te passen. Zo ontwikkelen studenten Game Design bijvoorbeeld in samenwerking met een bepaalde doelgroep een leuke en leerrijke game, vertrekkende vanuit de nood van de betrokken groep. Informatica-docenten van UCLL voegen hieraan toe dat studenten zich via Service-learning meer bewust worden van hun specifieke professionele rol in de samenleving, alsook van de ethische kwesties rond informatietechnologie. De docenten van Thomas More benadrukken dan weer het belang om sociale verantwoordelijkheid een waardevol onderdeel van het hoger onderwijs te laten zijn en hier bijvoorbeeld door middel van Service-learning op in te zetten. Het is een manier om studenten de kans te geven om betrokken te raken bij sociale kwesties en projecten die zich richten op het oplossen van problemen, waardoor ze zich kunnen ontwikkelen tot betrokken burgers en professionals. Onze deelnemende Vlaamse hoger onderwijsinstellingen zijn dus duidelijk enthousiast over het institutionaliseren van Service-learning in het hoger onderwijs, waarbij de voordelen voor zowel studenten, docenten en de bredere samenleving worden erkend. Daarbij werd door docenten en onderwijsmedewerkers van zowel Odisee als KdG opgemerkt dat Service-learning op de één of andere manier vaak impliciet al aanwezig is in het onderwijs en dat zulke professionalisering als de boostertraining waardevolle momenten zijn om zich meer te verdiepen in de Service-learning pedagogie en het via de aangereikte kaders explicieter te maken. En dankzij deze unieke docentenmix leren de deelnemers nieuwe mensen kennen en breiden zo hun netwerk uit om ideeën uit te wisselen en inspiratie op te doen.
Een vaststelling, zoals tijdens deze training naar boven kwam, is dat Service-learning ook kan werken met grote groepen van studenten. Zo heeft meer dan de helft van de deelnemende vakken in deze editie meer dan 100 studenten. Een belangrijke kanttekening hierbij is dat dit een enorme uitdaging is voor de betrokken docent en dus vraagt om meer tijd en collegiale ondersteuning, willen deze Service-learning vakken echt slagen in hun opzet. Daarnaast blijkt Service-learning alsmaar meer aanhang te krijgen in de eerder exact wetenschappelijke of technische vakken, zoals bijvoorbeeld in IT-opleidingen. Dit benadrukt het potentieel van Service-learning om ook in deze vakgebieden te worden toegepast en de betrokkenheid en prestaties van studenten te verbeteren.
“Wat ik meeneem van de Boostercampagne? Het belang van ‘mens zijn’ in de maatschappij.” (Matthias, docent)
Deze inzichten beklemtonen de diverse toepassingen en voordelen van Service-learning in verschillende instellingen en disciplinaire contexten. Het is belangrijk om het potentieel van Service-learning te erkennen en deze benadering in te zetten om studenten te motiveren, de betrokkenheid bij hun leerproces te vergroten en hun ontwikkeling als actieve en betrokken leden van de samenleving te bevorderen. Service-learning kan op die manier aantrekkelijk zijn voor de nieuwe generatie jongeren, aangezien zij waarde hechten aan het hebben van een betekenisvolle impact op de wereld. Door deel te nemen aan de Boostercampagne hebben docenten waardevolle kennis opgedaan en praktische inzichten meegekregen die ze kunnen hanteren in hun eigen onderwijs en die de leerervaringen van hun studenten kunnen versterken. En zo blijft ons hoger onderwijs inzetten op persoonlijke, doorleefde leerervaringen van studenten, ook in opleidingen met véél studenten en in minder voor de hand liggende opleidingen. Kortom, met Service-learning duurzaam ingebed in het curriculum van alle opleidingen kunnen hoger onderwijsinstellingen zich wel degelijk van een doorwinterde (diploma-)fabriek onderscheiden.
Meer weten over de Service-Learning Boostercampagne en de deelnemende vakken? Neem een kijkje op https://associatie.kuleuven.be/onderwijs/service-learning-campagne/
