Twee ogen zien meer dan één. Interdisciplinair samenwerken in service-learning.

Aan Universiteit Antwerpen kunnen 3e jaar bachelorstudenten uit alle opleidingen zich inschrijven voor het vak Community Service Learning. Deze studenten zijn opgeleid in verschillende vakspecifieke disciplines en kijken, werken en reflecteren samen rond actuele noden van organisaties. Wat is de meerwaarde van dit interdisciplinair samenwerken voor alle betrokkenen? Wat zijn de aandachtspunten? 

Interdisciplinariteit in het vak Community Service Learning

Aan het begin van het CSL-traject heeft elke student een individueel intakegesprek met de begeleiders van Community Service Learning. “We vinden het belangrijk dat we het in het eerste gesprek hebben over de verwachtingen van de student zelf: naar de organisatie toe, naar het vak, naar de begeleiding en naar samenwerking met medestudenten. Op basis van dit gesprek leggen we de puzzel en vormen we de groepjes. We kijken hierbij naar de achtergrond (interesses én academische achtergrond) en persoonlijke interesses van de studenten.” (Eva, CSL-docent) Op deze manier worden er groepjes gemaakt waarin studenten, vanuit verschillende disciplines, samenwerken en de nood van een organisatie beantwoorden.

Ook de reflectie wordt bewust interdisciplinair gedaan. De studenten worden uit hun bestaand (reeds interdisciplinair) groepje getrokken om samen te reflecteren over hun eigen ervaringen, maar ook over de ervaringen die anderen in een andere context hebben. In deze reflectiesessies zijn naast een supervisor ook medestudenten aanwezig die de rol van critical peers opnemen. “Vaak worden er erg herkenbare situaties besproken. Het leukste voor ons, als supervisor, is wanneer studenten elkaar naar een hoger niveau tillen. Ze leggen dan linken naar hun eigen ervaringen en wat voor hen belangrijk is/was. Ze geven elkaar tips en zijn kritisch maar opbouwend naar elkaar toe. De studenten zelf geven vaak aan dat ze dit fijne sessies vinden omdat ze zich ondersteund voelen én ook graag mee nadenken over situaties en uitdagingen van hun medestudenten.” (Eva, CSL-docent).

“Vaak worden er erg herkenbare situaties besproken. Het leukste voor ons, als supervisor, is wanneer studenten elkaar naar een hoger niveau tillen.” (Eva, CSL-docent)

Op academisch vlak is interdisciplinaire samenwerking tijdens het praktijkonderzoek inhoudelijk een meerwaarde, maar er liggen soms uitdagingen in het praktische. Gebrek aan communicatieve vaardigheden of persoonlijkheden die niet matchen, gebrek aan een goede planning of een goede taakverdeling staan soms wel in de weg. Het intakegesprek is cruciaal en vangt veel op, maar niet alles.

De meerwaarde van interdisciplinair werken

Sarah (student dierengeneeskunde), Jelien (student milieuwetenschappen) en Megi (student geneeskunde) werken samen aan een creatief project in Heder, een organisatie die samenwerkt met mensen met een beperking. Sarah haalt het ondersteunende karakter van samenwerken aan: “Het is erg fijn om het traject in groepsverband uit te voeren. Je doet het vrijwilligerswerk alleen, maar kan altijd terugvallen op je medestudenten in je groep. Als er een probleem is sta je er niet alleen voor.” Daarnaast haalt Jelien de inhoudelijke meerwaarde van het interdisciplinair werken aan: “Door die mix aan verschillende opleidingen is het ook makkelijker om de vraag of nood van de organisatie te beantwoorden. Door de verschillende kennis, kwaliteiten… door de verschillende opleidingen kan een bepaalde nood sneller aangepakt worden.”  Het interdisciplinair karakter maakt CSL uniek. Megi verduidelijkt: “Het is fijn om je eens buiten je vertrouwde omgeving te vertoeven. Je leert andere studenten kennen en leert samen te werken; je leert verschillende standpunten samen te leggen, te overzien en te verbinden. (…) Tijdens de supervisie leer je niet enkel meer over jezelf, maar ook over je medestudenten die je eigenlijk niet zo goed kent. Het klinkt gek, maar voor mij maakt dat juist veel makkelijker om te kunnen vertellen over (persoonlijkere) reflecties/ervaringen. Het feit dat je deze medestudenten niet zo goed kent als je eigen klasgenoten, maakt de drempel lager om te kunnen praten over deze ervaringen omdat vooroordelen hier minder in de weg staan.” Jelien vult nog aan: “We proberen elkaars leerproces als het ware te sturen en vanuit onze eigen opleiding, kennis en kwaliteiten elkaar te helpen.” Zijn er uitdagingen? Ja, uurroosters die moeilijk te combineren zijn vergen flexibiliteit en puzzelwerk. Sarah verwoordt het mooi: ”Het is altijd even wennen en het kan soms een uitdaging zijn, maar ik denk niet dat er echte nadelen zijn. Het is nooit een slecht iets om verschillende blikken en meningen te hebben en die mee te nemen in een proces.”

“Door de verschillende kennis, kwaliteiten van de verschillende opleidingen kan een bepaalde nood sneller aangepakt worden.” (Jelien, student)

Chrisje Smet van Appel & Ei (Klik Schoten vzw), een organisatie die met mensen in armoede samenwerkt, werken al verschillende jaren met CSL-studenten. “Het is altijd fijn om nieuwe inzichten te leren kennen en te horen hoe jonge mensen onze werking ervaren.” In het vrijwilligerswerk zijn de studenten altijd heel enthousiast en voeren ze hun opgelegde taken goed uit. “Maar soms mogen ze best nog wat kritischer en onderzoekender zijn.” Het praktijkonderzoek dat interdisciplinair wordt benaderd, is zeker een meerwaarde vindt Chrisje. “Ik heb het gevoel dat de studenten dan een concretere kapstok hebben waarrond ze werken wat leidt tot meer initiatief. Ik ben dan ook altijd heel benieuwd naar hun bevindingen en hoe wij de resultaten hiervan kunnen implementeren.”