Samen groeien: de kracht van Buddy@School in onderwijs en de praktijk
Bij Buddy@School maken studenten van de Karel de Grote hogeschool het verschil. Studenten gaan in een buddyrelatie met anderstalige nieuwkomers in het vijfde en zesde leerjaar met hun gezin. Ze helpen hen bij het maken van een positieve en geïnformeerde school- en studiekeuze voor de overgang naar het secundair onderwijs. Ze bouwen een vertrouwensrelatie op, verkennen talenten, interesses en dromen, informeren ouders over het onderwijssysteem en vormen een brug tussen gezin en school. Samen de juiste weg vinden naar een passende studierichting en school!
Buddy@School bij KdG Campus Zuid, creëren van maximale onderwijskansen voor elk kind
Buddy@School is één van de service-learning projecten dat wordt aangeboden op KdG Campus Zuid in de opleidingen orthopedagogie, sociaal werk, (V)EBASO, EBALO en het graduaat maatschappelijk werk. Studenten van deze opleidingen worden ingezet bij anderstalige nieuwkomers gezinnen om hen te ondersteunen bij hun studie- en schoolkeuze en om het sociale netwerk te versterken.
We werken samen met Kompanjon vzw, die betrokken is bij de werving en intake van gezinnen. De kracht van deze samenwerking ligt in het feit dat de collega’s van Kompanjon het contact met scholen en gezinnen goed onderhouden en direct beschikbaar zijn voor studenten en gezinnen wanneer dat nodig is. Deze samenwerking wordt mede mogelijk gemaakt door financiële steun van de Stichting Koningin Paola. Studenten worden gekoppeld aan een coach, bestaande uit docenten van KdG en één collega van de vzw Kompanjon. Gedurende het project worden ze begeleid met kennis, intervisies en coachinggesprekken. Buddy@School wordt in mei feestelijk afgesloten met alle studenten en gezinnen.
Creëren van maximale onderwijskansen voor elk kind
Anderstalige nieuwkomers komen in een land waar ze de gewoontes, cultuur, taal en omgeving niet kennen. Ze lopen tegen allerlei drempels aan: moeilijk om geschikte huisvesting te vinden, geen of weinig netwerk, ze spreken de taal (vaak) niet, kennen de weg niet naar de nodige ondersteunende diensten, enzovoort.
Uit onderzoek blijkt ook dat anderstalige kinderen vaak onterecht naar de B-stroom worden doorverwezen vanwege schooltaalachterstand. Dit verhoogt de kans op verkeerde studiekeuze, motivatieverlies en vroegtijdig schoolverlaten. Ouders zijn niet altijd goed geïnformeerd over de onderwijsmogelijkheden en de impact van bepaalde keuzes op de toekomstkansen van hun kind.
Volgens van Avermaet e.a. (2017) is extra ondersteuning bij taalbeheersing, tastbare ondersteuning en emotionele ondersteuning essentieel. De studenten zorgen voor tastbare ondersteuning die aansluit bij de directe noden van het gezin, bv. het zoeken naar vrijetijdsbesteding voor de kinderen, aandacht en ontdekken van talenten bij het kind, samen scholen bezoeken tijdens opendeurmomenten, ouders informeren over studiemogelijkheden en hen begeleiden in het aanmeldingsproces voor het secundair onderwijs. Ze ondersteunen hierbij het maken van een geïnformeerde studie- en schoolkeuze.
Daarnaast zorgen studenten ook voor emotionele ondersteuning: empathie, vertrouwen, acceptatie en aanmoediging. Het tonen van warmte en het laten zien dat je om de ander geeft en die ander waardeert, draagt bij aan het ondersteunen van diens zelfvertrouwen. En net dat is de basis voor groei en ontwikkeling. We maken ook gebruik van de expertise op het gebied van “Klare taal” van Atlas. In een e-learningtraject over “Klare taal” oefenen studenten helder taalgebruik en leren ze zich in te leven in personen die de dominante taal nog niet beheersen.
“De e-learning cursus ‘klare taal’ was enorm inspirerend en leerrijk. Ik heb doorheen verschillende opdrachten meer kennis verworven over laaggeletterdheid en anderstaligen. Verder was er in het begin van de cursus een interessante opdracht waarbij er iemand heel snel in het Spaans aan het praten was. Ik was enorm overweldigd door de snelheid en voelde me machteloos omdat ik niets verstond.” – student
Eerste bevindingen?
We zien dat kinderen openbloeien doordat ze zich ondersteund voelen. Ouders merken dat er een waardevolle aanvulling is op het gezinsleven. De studenten brengen nieuwe elementen in de leefwereld van het kind en gezin, zoals alternatieve vrijetijdsbesteding en het verkennen van de bredere leefomgeving. Studenten delen soms ook hun eigen hobby’s of maken gebruik van hun eigen netwerk om de leefwereld van het kind te verbreden. Ervaren van nieuwe leefwerelden zorgt voor meer empathie, begrip en verbinding (Robaeys, 2022).
De interactie met studenten bevordert tevens de taalbeheersing van kinderen in het Nederlands. Daarnaast voelen ouders zich beter ondersteund en geïnformeerd over studiekeuzemogelijkheden. Deze opeenvolging van kleine, maar tastbare veranderingen fungeren als bouwstenen voor een toekomst waarin kinderen zich sterker verbonden voelen met zowel de school als de bredere samenleving.
Community Service Learning (CSL)? Hoe integreren we theorie en praktijk in Buddy@School?
Buddy@School bij KdG is een voorbeeld van Community Service Learning (CSL). Het hoofddoel is niet alleen om complexe problemen binnen de schoolmuren aan te pakken, maar juist om ze te benaderen binnen de bredere context van de samenleving. Hier vinden de leerprocessen van studenten plaats, waar ze leren om complexe problemen te analyseren, urgentie te beoordelen en haalbare oplossingen te identificeren. Tijdens de intervisie staan we actief stil bij het eigen leerproces en aan de hand van competenties reflecteren we kritisch over wat het met hen doet als persoon en als professional.
Als docenten zien we van heel dichtbij hoe studenten door het proces van de leerkuil gaan. Het is een metafoor waar studenten zich bewegen van veel motivatie en enthousiasme naar verwarring en moeilijkheden, om vervolgens door te zetten en een diepere verbinding te vinden. Studenten reflecteren kritisch op hun ervaringen en brengen praktijk in verband met theorie. Dit proces stimuleert het vermogen van studenten om met complexe situaties om te gaan en te vertrouwen op hun eigen vaardigheden. Het draagt bij aan zowel persoonlijke groei als maatschappelijke betrokkenheid
“Ik ben zelf veranderd. Ik ben creatiever geworden, en denk meer na over hoe ik de individuele begeleiding kan aanpakken. Je leert hoe je een kind op de juiste manier kan inspireren. Wat ik fout doe en hoe ik dat kan aanpassen.” – student
Het boek ‘Van zoekende student naar een gedreven professional’ (Van Robaeys, Van Hoorick, & Lyssens-Danneboom, 2022) biedt een overzicht van alle facetten van Buddy@School. Het geeft een theoretisch kader en verbindt leerinhouden met praktijkervaring. Thema’s zoals (kans)armoede, diversiteit in de grootstad en leefwereldperspectief van vluchtelingen/ nieuwkomers, komen aan bod. Zo luidt één van de bouwstenen ‘Community Service Learning draagt bij tot zelfkennis’.
Buddy@School bij KdG en Kompanjon VZW: Echt leren, echt doen, en écht bijdragen aan maximale onderwijskansen! De kracht van samen leren en groeien!
“Tijdens onze stages sta je in de rol van leerkracht en weet je wat er van jou verwacht wordt. Maar hier is het een heel ander kader. Je moet je leerkrachtenknop afzetten. We leren wel dat je aandacht moet hebben voor alle leerlingen individueel, maar dat vergeet je soms toch nog. In dit project bekijk je de leerling echt vanuit een ander oogpunt. Ik denk dat ik dat later als leerkracht daardoor ook bewuster zal doen.” – student
Vind jij ook dat beelden meer zeggen dan 1000 woorden? Bekijk dan het filmpje!
Nog heel wat meer CSL in petto aan KdG!
Een ander boeiend voorbeeld van CSL aan KdG is ‘IPSIE: Interprofessioneel Samenwerken in Educatie’. Dit opleidingsonderdeel brengt studenten uit zes verschillende studierichtingen samen gedurende één week om zich te buigen over complexe casussen in het onderwijs. De casussen worden aangeleverd door professionals uit het onderwijs, zoals zorgleerkrachten, leerondersteuners of CLB-medewerkers. Na een intensieve week waarin studenten hun kennis verbreden en leren hoe ze effectief kunnen samenwerken in een interprofessionele omgeving, bieden ze een mogelijke oplossing aan voor de onderwijsprofessionals.
Aicha Ahjnejh
Docente Orthopedagogie
Meer weten over service-learning aan KdG? Stuur een mailtje naar nele.dewitte@kdg.be
